|
|
|
Cavum is de officiële term in de 2017-versie van de International Cloud Atlas van de World Meteorological Organization voor een cirkelvormig
(soms lineair) helder gebied in een zeer dunne wolkenlaag. Onder het gat bevinden zich "lonten" van virga die uit het centrale deel vallen, wat de
term virga-gat geeft om dit fenomeen gewoonlijk aan te duiden. De cavum wordt meestal gevonden in altocumulus en cirrocumulus, maar zelden
in stratocumulus. |
 |
Een pilotengat boven Omarama,
Nieuw-Zeeland in mei 2006 |
|
|
 |
| Pilotengat boven Oostenrijk in augustus 2008 |
|
|
 |
Twee pilotengaten, Noordwijkerhout,
februari 2015 |
|
| |
| Beschrijving |
| |
| Dit fenomeen doet zich vaak voor wanneer een vliegtuig door een dunne wolk gaat. Als het de wolk doorboort tijdens het stijgen of dalen, zal zijn vorm over het algemeen cirkelvormig zijn, maar van een afstand bekeken ovaal lijken1. Als het apparaat de wolk horizontaal kruist, zal de vorm lineair zijn en een dissipatiespoor worden. In ieder geval groeit het gat over het algemeen in de loop van de tijd1. |
| |
| |
Een wolk op een hoogte waar de temperatuur ver onder het vriespunt ligt, wordt vaak gevormd door een mengsel van ijskristallen en onderkoelde druppels, zoals altocumulus of cirrocumulus. Vaak kunnen de druppeltjes bij gebrek aan ijskernen niet in kristallen veranderen als ze ver van de ijskristallen van de wolk verwijderd zijn. Een toevoer van deze kernen zorgt ervoor dat de druppels die ze aanraken onmiddellijk bevriezen en dat
de andere omringende druppels snel worden opgenomen door het Bergeron-effect2. Dit vermindert daarom de dichtheid van de wolk die rond het getroffen gebied lijkt te verdwijnen. |
| |
Lange tijd werd aangenomen dat de vorming van gaten tijdens de passage van een vliegtuig afkomstig was van emissies van reactoren die veel bevriezende kernen bevatten. De momenteel meest geaccepteerde hypothese is echter dat het fenomeen zou komen van de aerodynamische verstoringen die worden gegenereerd aan het einde van de vleugels en de flappen van de vliegtuigen. De afname van de dichtheid van de geproduceerde lucht verlaagt de temperatuur voor een zeer korte tijd tot -40°C, wat zou leiden tot de vorming van sporen van ijskristallen,
zonder dat aerosolen de rol van bevriezing van kernen zouden spelen3. Het fenomeen laat een gat in de wolk achter waar het vliegtuig passeerde
en vaak een virga-kegel. |
| |
| Vliegtuigen kunnen dus de hoogte verlagen waar de wolken ijskristallen bevatten door ze te laten vormen bij temperaturen tot -7°C vaak op minder dan 3 km hoogte, afhankelijk van de luchtmassa, terwijl het natuurlijke fenomeen over het algemeen wordt waargenomen bij lagere temperaturen, rond -20 °C. |
 |
| Een pilotengat boven boven Napels, Italië, 26 december 2018 |
|
|
 |
| Pilotengat boven Ann Arbor, 14 november 2016 |
|
|
|
|
|
|
|
Wolkenatlas
