Nimbostratus (Ns)- Wolkenatlas

Pileus (pil)

Nimbistratus

Afkorting	Pil
Symbool
Geslacht	Altum (hoogte) Cumulus (opgehoopd)
Soorten
Versheidenheid
Hoogte	2000 – 6000 m (7000–18000 ft)
Classificatie	Familie B, Middelhoge wolken
Uiterlijk
Neerslagwolk

Een Pileus ook wel sjaalwolk of petwolk genoemd, is een kleine, horizontale, lenticulaire wolk die boven een cumulus- of cumulonimbuswolk verschijnt. Pileuswolken zijn vaak van korte duur en verschijnen doorgaans slechts een paar minuten, waarbij de hoofdwolk eronder door convectie omhoog stijgt om ze te absorberen. Bovendien worden de wolken doorgaans gevormd door drogere lucht met een hoger condensatieniveau, wat vaak verticale groei verhindert en leidt tot de gladde horizontale kapvorm waarnaar de wolk is vernoemd.

Ze worden gevormd door een sterke opwaartse luchtstroom op lagere hoogten, die inwerkt op de vochtige lucht erboven, waardoor de lucht afkoelt tot het dauwpunt als deze stijgt. Als zodanig zijn ze meestal indicatoren voor zwaar weer, en een stapel die bovenop een cumuluswolk wordt aangetroffen, voorspelt vaak de transformatie in een cumulonimbuswolk, omdat het duidt op een sterke opwaartse luchtstroom in de wolk.

ilei kan zich ook vormen boven bergen, aswolken en pyrocumuluswolken van uitbarstende vulkanen. Pilei vormen zich boven de paddestoelwolken van nucleaire ontploffing.

Ontstaanswijze

De Pileus ontstaat meestal boven cumuluswolken, torenhoge cumuluswolken en cumulonimbuswolken, in combinatie met een sterke convectieve opwaartse luchtstroom die lucht door de kolom heen duwt. De waterdamp in de opstijgende lucht wordt afgekoeld door adiabatische expansie, waardoor verzadiging optreedt en er een convectieve wolk ontstaat. Er zal dan een duidelijk gedefinieerde piek ontstaan, waarboven geen verzadiging meer bereikt kan worden. De beweging kan echter doorgaan voorbij de top en een andere laag tegenkomen, deze is stabiel en bijna verzadigd en geeft een secundaire wolk, de pileus.

Betekenis

De aanwezigheid van een hoed is een indicator voor een sterke verticale beweging. Als dit zo doorgaat, zal het vocht uit de onderste lagen van de atmosfeer aanvoeren en zal de onderliggende convectiewolk zich naar grotere hoogte verplaatsen. Als er zich een pileus vormt boven een cumulus,
is dat een indicatie dat deze cumulus waarschijnlijk zal transformeren in een torenhoge cumulus of zelfs een cumulonimbus.

Een cumulonimbus pileus geeft aan dat de storm waarschijnlijk zeer krachtig zal zijn en mogelijk gepaard gaat met hevige verschijnselen
zoals hagel of neerslag.

Vulkanen het opstijgen van de wolk

Op de top van een vulkanische pluim die met hoge snelheid opstijgt, kan zich een stapel vormen, op dezelfde manier als bij een convectieve wolk.
De Pilus kan ook een stationaire orografische wolk zijn die zich boven een bergtop vormt wanneer vochtige lucht mechanisch tegen de wind in
wordt gedwongen en aan de andere kant verdwijnt. In tegenstelling tot lenticulaire wolken die zich stroomafwaarts van het reliëf bevinden,
vormen ze een koepel direct boven een berg of een hoge heuvel

Bronnen: Wikipedia-en, Wikipedia-fr, Der Karlsruher Wolkenatlas, WMO cloudatlas

Pileus bovenop een berg..

Pileus bedekte vulkanische pluim die boven de Sarychev vulkaan

Voorspelling

Pileuswolken geven aan dat de moederwolk snel groeit, veel vocht bevat en zeer instabiel is. Dit betekent dat de moederwolk snel kan uitgroeien tot een cumulonimbuswolk en verder kan uitgroeien tot een cumulonimbus-incuswolk.

Foto galerij Pileus

Cumulus congestus pileus, Cumulus humilis, Cumulus fractus (Cu con pil, Cu hum, Cu fra)
Locatie: Yellowstone National Park (Wyoming, VS) - © Copyright: Bernhard Mühr

Cumulonimbus calvus pileus, Cumulus congestus (Cb cal pil, Cu con)
Locatie: Karlsruhe (Baden-Württemberg, Duitsland) - Copyright: Bernhard Mühr