|
|
|
De parhelische cirkel is een fotometeoor uit de halofamilie, bestaande uit een horizontale witte cirkel die zich op dezelfde hoekhoogte bevindt als die van de Zon1. Het wordt geproduceerd door de reflectie van licht van het lichaam op de interne of externe oppervlakken van ijskristallen die in de atmosfeer aanwezig zijn. Hetzelfde fenomeen kan zeldzamer voorkomen bij de maan en wordt dan paraselenische boog genoemd.
Twee parhelia (of paraselens) vormen vaak minder dan 120 graden uit elkaar aan weerszijden van de lichtbron langs de boog. |
| |
| Verklaring van het fenomeen |
| |
Dit optische fenomeen ontstaat wanneer licht van de zon of de maan wordt gereflecteerd door zeshoekige ijskristallen waarvan de vlakken verticaal of bijna verticaal zijn georiënteerd. De reflectie kan afkomstig zijn van de buitenkant van het kristal, in het gebied dichtbij de zon, of van interne reflectie (enkelvoudig of meervoudig) voor het verder afgelegen gebied. In het laatste geval wordt het licht eerst gebroken door lucht door het kristal te laten gaan en is er sprake van enige kleurscheiding. Deze scheiding is echter klein omdat de uittreehoek van
het licht vrijwel altijd gelijk is aan de invalshoek, wat betekent dat de spreiding bij de uitgang die bij de ingang bijna opheft. Ze zijn dus over het algemeen wit, maar in de buurt van de parhelia bij 120° kunnen ze een blauw/groene tint hebben en aan de uiteinden paarsachtig zijn |
| |
IJskristallen worden geleverd door een dunne wolkenlaag zoals cirruswolken of ijsmist.
De duur van het fenomeen zal daarom variëren afhankelijk van de atmosferische omstandigheden. Het verschijnen van parhelische bogen en parhelia komt vaker voor in de winter, omdat kleine potloodvormige kristallen in deze tijd van het jaar vaker voorkomen. Om dezelfde reden komen ze vaker voor op hogere breedtegraden en overdag winnen ze hoogte met de zon. Ze zijn echter alleen zichtbaar als de zon minder dan 45 graden boven de horizon staat, omdat hogerop het gebroken licht onzichtbaar is voor de waarnemer op
de grond. |
|
|
 |
| 1 Kleine halo op 22°, 2 Parhelia, 3 Lichtgevende kolom, 4 Parhelische cirkel, 5 Circumzenith-boog, 6 Raaklijnen, 7 Grote halo op 46°, 8 Anthelia |
|
| |
| De Parhelische kring bij hoge zonnestand |
| |
| De Parhelische kring kan zich ook vertonen als de zon relatief hoog staat. Dit soort waarnemingen zijn in de lage landen enkel mogelijk omstreeks de middagen in de maanden mei, juni, en juli. Binnen de keerkringen is het mogelijk om de zon in de nabijheid van, of pal in, het zenit te zien staan. Gedurende deze momenten is het aan te raden om, met behulp van een voldoende verduisterende zonnebril, op zoek te gaan naar de uiterst kleine Parhelische kring, zich vertonend als een wit cirkelvormig lusje net naast de zon die zich in zulk geval op een hoogte van 85° of meer bevindt. |
 |
| Een parhelische kring (horizontaal) boven een Zuidpoolstation. Ook zichtbaar zijn de 22°-halo en een rechter bijzon. |
|
|
 |
| Foto van de subparhelische cirkel gecentreerd op het antisolaire punt, gezien op de wolken tijdens een vlucht Brussel-Madrid. |
|
|
 |
| Een halo-vertoning met verschijnselen: een parhelische cirkel (horizontale lijn), een halo (cirkel) van 22° met twee zonnehonden (heldere vlekken) en een bovenste raakboog. |
|
| De subparhelische cirkel is een variatie op dit fenomeen onder de horizon, gezien vanuit een vliegtuig of in de bergen. Net als in de parhelische cirkel reflecteren de ijskristallen zonlicht, maar omdat de waarnemer zich erboven bevindt, bevindt de cirkel zich onder de horizon. Het is dus een reflectie die door de onderzon, verschillende subparanthelic punten en de reflectie van het antisolaire punt gaat. Dit fenomeen wordt een boog of subparaselene cirkel genoemd als het licht van de maan komt. |
| |
| Meteorologische betekenis |
| |
| Parhelische bogen kunnen de komst van een frontaal systeem of de ontwikkeling van een depressie aangeven, vanwege de aanwezigheid van cirruswolken, maar dit is geen erg betrouwbare voorspelling omdat cirruswolken ook puin kunnen zijn van dergelijke systemen in een anticycloon. |
|
| Bronnen: Wikipedia-nl, Wikipedia-en, Wikipedia-de, Wikipedia-fr |
|
|
|
|
|
|
