IJshaar
 
 
IHaarijs, ook bekend als ijswol of vorstbaard, is een soort ijs dat zich vormt op dood hout en de vorm aanneemt van fijn, zijdeachtig haar.
Het is enigszins ongewoon en is vooral gerapporteerd op breedtegraden tussen 45 en 55 °N in loofbossen.De meteoroloog (en ontdekker van continentale drift) Alfred Wegener beschreef haarijs op nat dood hout in 1918, waarbij hij aannam dat bepaalde schimmels de katalysator zouden zijn, een theorie die grotendeels werd bevestigd door Gerhart Wagner en Christian Mätzler in 2005. In 2015 werd de schimmel Exidiopsis effusa geïdentificeerd als de sleutel tot de vorming van haarijs.
 
IJshaar gezien op een tak op de grond op eikenbladafval in Schotland.
 
Haarijs, vorstbloem
 
Vorming van IJshaar 
 
Haarijs vormt zich op vochtig, rottend hout van loofbomen wanneer de temperatuur iets onder de 0 °C ligt en de lucht vochtig is. De haartjes
lijken te wortelen bij de mond van houtstralen (nooit op de bast), en hun dikte is vergelijkbaar met de diameter van de kanalen van de
houtstralen. Een stuk hout dat eenmaal haarijs produceert, kan dit jarenlang blijven produceren.
 
Elk van de gladde, zijdeachtige haartjes heeft een diameter van ongeveer 0,02 mm en een lengte tot 20 cm . De haartjes zijn broos, maar nemen
de vorm aan van krullen en golven. Ze kunnen hun vorm uren en soms dagenlang behouden. Deze lange levensduur wijst erop dat er iets is dat verhindert dat de kleine ijskristallen herkristalliseren tot grotere, aangezien herkristallisatie normaal gesproken zeer snel plaatsvindt bij temperaturen rond de 0 °C.
 
In 2015 identificeerden Duitse en Zwitserse wetenschappers de schimmel Exidiopsis effusa als sleutel tot de vorming van haarijs. De schimmel werd aangetroffen op elk haarijsmonster dat door de onderzoekers werd onderzocht, en door de schimmel uit te schakelen met een fungicide of heet water werd de vorming van haarijs voorkomen. De schimmel vormt het ijs tot fijne haartjes via een onzeker mechanisme en stabiliseert het waarschijnlijk door een rekristallisatie-inhibitor te bieden die vergelijkbaar is met antivriesproteïnen.
 
Afbeelding-1
 
Afbeelding-2
 
Afbeelding-3
 
1: Gedetailleerde weergave van haarijs, ook wel vorstbaard genoemd, genomen op Mount Maxwell, Salt Spring Island, British Columbia, Canada.
2: Enkele vorstbloem buiten Shepherdsville, Kentucky
3: Prachtig voorbeeld van 'Frost Flowers', genomen in het Ozark National Forest.
 
 
    Bronnen: Wikipedia-nl, Wikipedia-fr